Tết Đoan Ngọ diễn ra vào ngày mùng 5 tháng 5 hay còn gọi với cái tên dân dã khác chính là ngày giết sâu bọ, đây là một ngày lễ truyền thống mang phong tục lễ tết của Á Đông gắn liền với thời tiết khí hậu trong năm. Tháng 5 là tháng rất nóng nên côn trùng và sâu bọ phát triển vượt bậc, người dân lấy ngày mùng 5 trong tháng để làm hiệu lệnh tấn công, tiêu diệt các loài gây hại bảo vệ mùa màng cho sự canh tác, trồng trọt. Để hiểu rõ hơn ý nghĩa của ngày tết Đoan Ngọ mùng 5 tháng 5 cũng như ngày giết sâu bọ thì nội dung bài viết hôm nay sẽ giới thiệu đến các bạn cách cúng mùng 5 tháng 5 đơn giản và đầy đủ nhất.
Hướng dẫn cách cúng mùng 5 tháng 5 đơn giản tại nhà
Ý nghĩa của việc cúng mùng 5 tháng 5 âm lịch
Ngày 5 tháng 5 còn gọi là tết Đoan Ngọ. Vì chữ Đoan có nghĩa là chính, là thẳng, là mở đầu. Có khi gọi là Đoan Ngũ vì có hai số 5. Người ta còn gọi là Đoan Dương hoặc Trùng Ngũ. Gọi là Đoan Dương vì số 5 thuộc dương.
Người xưa quan niệm rằng: Trong cơ thể con người, nhất là bộ phận tiêu hoá thường có sâu bọ ẩn sống, nếu không diệt trừ thì sâu bọ ngày càng sinh sôi nảy nở gây nguy hại cho con người.
Sau Tết Nguyên Đán, có lẽ Tết Đoan Ngọ là cái Tết sum họp đầm ấm nhất và có nhiều tục lệ gắn kết với đời sống của người dân… vì vậy con cháu dù làm ăn xa xôi mấy cũng cố thu xếp để về.
Truyền thuyết về Tết Đoan Ngọ mùng 5 tháng 5
Sau khi thu hoạch xong, thông thường nông dân ăn mừng vì trúng mùa nhưng sâu bọ năm ấy lại kéo dày ăn mất cây trái, thực phẩm đã thu hoạch. Nhân dân đau đầu không biết làm cách nào để có thể giải được nạn sâu bọ này, bỗng nhiên có một ông lão từ xa đi tới tự xưng là Đôi Truân. Ông chỉ cho dân chúng mỗi nhà lập một đàn cúng trước nhà để xua đuổi đám sâu bọ.
Dân chúng biết ơn định cảm tạ thì ông lão đã đi đâu mất. Để tưởng nhớ việc này, dân chúng đặt cho ngày này là ngày Tết diệt sâu bọ, có người gọi nó là Tết Đoan ngọ vì giờ cúng thường vào giữa giờ Ngọ. Bởi vậy, không thể quan niệm Tết Đoan Ngọ của người Việt bắt nguồn từ Trung Quốc như một số người vẫn lầm tưởng như hiện nay.
Ngoài ra, có truyền thuyết khác về sự bắt nguồn của ngày tết Đoan ngọ, nhiều nguồn tin cho rằng tập tục tết Đoan Ngọ là bắt nguồn từ Hạ Trí trong thời cổ, có người thì cho rằng, đây là sự tôn sùng vật tổ của người dân vùng sông Trường Giang.
Lễ vật cần chuẩn bị trong mâm cúng mùng 5 tháng 5
Tết Đoan Ngọ ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch hay còn gọi là ngày giết sâu bọ bao gồm những lễ vật sau đây:
Hương thắp
Hoa
Vàng mã
Nước
Rượu nếp
Các loại hoa quả gồm các loại quả mùa hè như mận, hồng xiêm, dưa hấu, vải, chuối…Tuy nhiên mận và vải là hai loại quả không thể thiếu trong mâm lễ cúng Tết Đoan Ngọ.
Xôi, chè
Bánh ú tro
Gạo hủ
Muối hủ
Một số món ăn đặc trưng cúng mùng 5 tháng 5
Bánh ú tro: Đây là một món ăn đặc trưng trong mâm cúng mùng 5 tháng 5 của người dân Đà Nẵng, ngoài các tên bánh ú tro nó còn có tên là bánh ú, bánh gio, bánh âm,…. Bánh tro được bán nhiều nhất trong ngày Tết Đoan Ngọ bởi người ta luôn tin khi ăn bánh tro, cũng như hoa quả và rượu nếp vào ngày này, bệnh tật trong người sẽ tiêu tan hết.
Cơm rượu: Cơm rượu được làm từ phương pháp lên men cổ truyền. Đây là món tráng miệng, lại giúp dễ tiêu hóa nên đã được nhiều gia đình miền Trung tự chế biến trong bữa ăn.
Món mặn làm từ thịt vịt: Họ quan niệm, bắt đầu từ mùng 5 tháng 5 trở đi, vịt bắt đầu vào mùa. Những con vịt béo hơn, thịt ngon và không có mùi hôi nữa. Vì thế, trong Tết Đoan Ngọ ở hầu hết các gia đình, họ đều mua vịt và chế biến thành nhiều món ăn khác nhau. Trong đó tiết canh vịt là phổ biến nhất.
Chè xôi nước: Bánh trôi được làm từ bột nếp, nhân đậu xanh ăn kèm với nước cốt dừa. Theo dân gian quan niệm thì món này được làm từ gạo nếp – nguyên liệu được nhân dân ta quan niệm có khả sâu bọ rất tốt.
Bên trên chỉ là một số món ăn đặc trưng trong mâm cúng mùng 5 tháng 5 âm lịch hàng năm, tùy theo từng vùng miền mà người dân có những lễ vật cúng khác nhau.
Nội dung bài văn khấn cúng mùng 5 tháng 5 âm lịch
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
Con kính lạy Hoàng thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành hoàng, ngài Bản xứ Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân cùng chư vị Tôn thần.
Con kính lạy Tổ tiên, Hiển khảo, Hiển tỷ, chư vị Hương linh (nếu bố, mẹ còn sống thì thay bằng Tổ khảo, Tổ Tỷ)
Tín chủ chúng con là:……………………………………………
Ngụ tại:………………………………………………………….
Hôm nay là ngày Đoan Ngọ, chúng con sửa sang hương đăng, sắm sanh lễ vật, hoa đăng, trà quả dâng lên trước án.
Chúng con kính mời ngài Bản cảnh Thành hoàng, Chư vị Đại Vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân, Ngũ phương, Long Mạch, Tài thần, cúi xin các Ngài giáng lâm trước án chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật.
Chúng con kính mời các cụ Tổ Khảo, Tổ Tỷ, chư vị Hương linh gia tiên nội ngoại họ…………………, cúi xin các vị thương xót con cháu chứng giám tâm thành thụ hưởng lễ vật.
Tín chủ con lại kính mời các vị Tiền chủ, Hậu chủ tại nhà này, đất này đồng lâm án tiền, đồng lai hâm hưởng, độ cho chúng con thân cung khang thái, bản mệnh bình an.
Bốn mùa không hạn ách, tám tiết hưởng bình an thịnh vượng.
Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Với những thông tin bổ ích về cách cúng mùng 5 tháng 5 bên trên sẽ giúp bạn thực hiện nghi lễ một cách suôn sẻ và mang lại nhiều điều tốt lành nhất cho gia chủ. Với mong muốn để mọi người hiểu rõ hơn về ý nghĩa của ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch hay còn gọi là Tết Đoan Ngọ hoặc là ngày giết sâu bọ. Mọi thông tin trong bài viết có tính chất tham khảo cho những ai quan tâm.
Xem Lịch Âm – Lịch Vạn Niên