Cúng đầy tháng hay thôi nôi cho bé mới chào đời từ lâu đã trở thành tập tục không thể thiếu trong mỗi gia đình Việt. Việc cúng đầy tháng cho bé trai được xem là một việc cực kỳ quan trong cho tương lai của cháu.
Trong bài viết này, chúng tôi xin đưa ra chi tiết tham khảo về cách cúng đầy tháng cho bé trai, giúp bố mẹ hiểu rõ nghi thức cúng diễn ra theo trình tự nào, lễ vật cúng ra sao, cúng vào khoảng mấy giờ và những lời khấn sao cho chuẩn xác, mời mọi người cùng xem.
Cúng đầy tháng cho bé trai là gì
Cúng đầy tháng cho bé trai là một nghi thức quen thuộc để cho bé được cáo với trời đất về sự có mặt của mình. Ra mắt gia phả, ông bà tổ tiên để chọn tên và đồng thời gửi lời mang ơn đến 12 bà Mụ và Đức Ông. Đây đều là các vị đã có công nhào nặn và gìn giữ cho con đến được với thế giới của sự sống tràn đầy tình yêu thương. Qua đó, cầu cho con được nhiều sức khỏe, thông minh, nhanh nhẹn.
Vì sao có tục lệ cúng đầy tháng cho bé trai
Tục lệ cúng đầy tháng dành cho cả bé trai và bé gái. Tuy nhiên, cách thức trưng bày và số đồ lễ vật có khác nhau ở giới tính của các con và phụ thuộc vào kinh tế của bố mẹ.
Tương truyền rằng, bất kì đứa trẻ con nào từ lúc bắt đầu thụ thai cho đến khi lọt lòng đều nhận được sự bảo hộ từ các bà chúa đầu thai. Họ chính là các vị đại tiên chuyên ban phước lành và có công nhào nặn từng bộ phận trên người bé như: tay chân, mắt, mũi, miệng, tóc… Mỗi đứa trẻ là mỗi vẻ khác nhau. Do đó, chúng ta hay nghe người xưa nói câu “cầu cho mẹ sinh mẹ độ…” là như vậy. Còn Đức ông là vị thần đã chở che, ban cho đứa trẻ những điều tốt lành, mẹ tròn con vuông để con về đến nhà là ăn giỏi, ngủ ngoan, mau lớn.
Cách tính ngày cúng đầy tháng bé trai
Ngày nay, ở cả ba miền Bắc Trung Nam vẫn còn giữ tập tục cúng đầy tháng cho con cháu dựa vào ngày lịch ta (truyền thống). Trong đó, quan niệm nhân gian cho rằng; “gái sụt hai, trai sụt một” ngầm ám chỉ phái nam lúc nào cũng phải ở vị trí dẫn đầu, đứng trước. Phái nữ sẽ lùi lại làm hậu phương thể hiện ở đức tính nhẫn nhịn, nhẹ nhàng…
Do vậy, ngày cúng đầy tháng bé trai sẽ được tính lùi lại 1 ngày so với ngày sinh chính thức.
Thông thường, chúng ta có thể cúng đầy tháng cho bé trai vào buổi sáng hoặc chiều. Tuy nhiên, mọi người đừng quên chọn những khung giờ hoàng đạo, giờ đẹp để cuộc đời của bé rạng rỡ sau này. Tránh chọn vào những khung giờ phạm kỵ làm cho bề trên không thể phò hộ, ảnh hưởng đến vận mệnh con cháu.
Mâm lễ vật cúng đầy tháng bé trai gồm những gì
Nhằm giúp cho mọi ngưởi chủ động hơn trong cách sắp xếp và chuẩn bị mâm lễ. Chúng tôi xin đưa ra một số tham khảo vật phẩm cúng như sau. Đây là chưa tính hoa và trái cây cúng trên bàn gia tiên, bàn thờ Phật (nếu có) và bàn Ông Địa.
Đồ cúng đầy tháng cho bé trai phải có đủ:
3 tô chè lớn.
12 chén chè nhỏ
13 đĩa xôi
1 con gà trống luộc.
Bộ tam sên gồm thịt heo luộc, trứng luộc, con tôm/ cua luộc.
Mâm ngũ quả tươi, màu sắc bắt mắt như: cam, quýt, thanh long, xoài, táo, nho, dứa…
Bộ nhang đèn, trà, nước muối, gạo, rượu…
Bộ đồ thế cho bé trai có ghi ngày tháng năm sinh để đốt giải hạn.
13 miếng trầu cánh phượng.
13 đôi hài.
13 bộ áo váy đẹp.
13 nén vàng.
Lưu ý: trong số đó, có 12 bộ phải giống và trùng nhau, chỉ bộ còn lại có kích thước lớn hơn.
Mâm lễ dâng lên 12 bà Mụ gồm:
Lọ hoa: có thể chọn cát tường, lưu ly, hồng…
Giấy tiền vàng mã, đôi hài, nén vàng và váy áo đều màu xanh.
12 chén chè đậu nhỏ.
12 đĩa/ chén xôi nhỏ: xôi đậu, xôi gấc hoặc xôi lá cẩm đều được.
12 chén cháo nhỏ.
12 ly nước.
12 đĩa thịt quay nhỏ.
12 đĩa bánh kẹo trẻ con.
Rượu trắng, nước lọc.
Trầu têm cánh phượng:12 miếng đi cùng quả cau bổ tư và 1 miếng trầu to hơn xếp cùng quả cau nguyên vẹn.
Đồ chơi con nít bằng nhựa/ sành sứ.
12 phần kẹo bánh nhỏ và 1 đĩa kẹo bánh lớn.
12 con tôm/cua bằng nhau và 1 con to hơn.
Mâm lễ cúng Đức Ông, phụ trách nghề nghiệp của đứa trẻ sau này.
Trầu cau, rượu, giấy tiền vàng bạc.
1 đĩa ngũ quả (5 loại trái cây bất kì đã liệt kê ở trên).
1 đĩa thịt quay.
1 tô cháo lớn.
1 con gà ngon luộc chéo cánh cho đẹp.
1 tô chè lớn.
3 đĩa xôi lớn.
Phương hướng và cách bày trí mâm lễ vật
Sau khi đã chuẩn bi đồ lễ hoàn tất, chúng ta lần lượt xếp lên hai bàn.
Nghi thức cúng cho ngày đầy tháng bé trai
Khi các mâm lễ đã yên vị, gia đình sẽ cử người đại diện thắp hương lên bàn thờ gia tiên và nêu rõ mục đích của buổi cúng hôm nay.
Sau đó, bố mẹ hoặc ông bà sẽ thắp 3 nén nhang rồi bế bé ra đứng phía trước mâm lễ, đọc bài khấn cúng đầy tháng, cầu cho 12 bà Mụ nhận được tấm lòng thành và sư đáp lễ này.
Ở một số vùng miền, đặc biệt là miền Nam, mọi người còn có thêm 1 thủ tục với bé nữa đó là dùng cành hoa đẹp “điểm khẩu” lên miệng bé kèm theo những lời nhắc nhở:
“Mở miệng ra có bông có hoa. Mở miệng ra kẻ thương người nhớ. Mở miệng ra có bạc có tiền…” để sau này mỗi lời bé nói ra đều là lời hay ý đẹp, ít bị vạ miệng gây buồn lòng người khác.
Bài khấn trong lễ cúng đầy tháng bé trai
Đây được xem là thủ tục quan trọng cuối cùng để hoàn tất ngày đầy tháng.