Ý nghĩa của mâm cúng thôi nôi, cúng đầy năm
Lễ thôi nôi (cúng đầy năm) cho bé đánh dấu mốc con tròn 1 tuổi (cúng đầy năm), dịp đặc biệt đánh dấu bước phát triển trọng đại đầu tiên trong những năm đầu đời quý giá. Các bậc cha mẹ nên lưu ý gì để vừa làm theo đúng chuẩn phong tục cổ truyền, vừa tổ chức ngày sinh nhật thật vui và ý nghĩa cho con cưng?
Các bậc cha mẹ cần quan tâm đến các vấn đề như cách tính ngày giờ đẹp để tổ chức lễ đầy năm cho bé, bài văn khấn cúng lễ đầy năm đúng phong tục, cách chuẩn bị, sắp xếp mâm cúng thôi nôi đẹp, đơn giản để mang lại may mắn,
Cách tính ngày cúng thôi nôi cho bé
Lễ cúng thôi nôi không chỉ đơn giản là ngày bé tròn 1 tuổi, chập chững những bước đi đầu đời, đầy năm còn là ngày cha mẹ phải chuẩn bị chu đáo để cúng bái với mong muốn con khỏe mạnh, bình an, may mắn suốt cuộc đời.
Từ thôi nôi trong dân gian có ý nghĩa là dừng lại, bỏ lại cái nôi, cái giường nhỏ để bé có thể nằm ngủ ở cái giường lớn hơn. Điều này cũng có ý nghĩa, bé đã lớn hơn, đã bước những bước đi chập chững đầu đời. Đây chính là bước ngoặt quan trọng và ý nghĩa trong cuộc đời của trẻ, do đó, việc tổ chức sinh nhật hay lễ đầy năm cho bé cần phải chu đáo, kỹ lưỡng đi ghi nhớ lại khoảnh khắc đặc biệt này.
Rất nhiều ông bố bà mẹ trẻ cảm thấy lúng túng khi không biết phải lam lễ đầy năm cho con vào ngày âm hay dương lịch. Đây là một nghi thức có truyền thống từ rất lâu đời, là một nét văn hóa đẹp, có ý nghĩa lớn với mục đích cầu mong các vị thần, tổ tiên bảo vệ, giúp đứa trẻ luôn khỏe mạnh, ngoan ngoãn và giỏi giang.
Cách tính ngày đầy năm cho bé gái
Theo truyền thống của dân gian thì cách tính ngày cúng đầy năm bé gái thường theo ngày âm.
Ông bà ta thường có câu “Gái lùi 2 trai lùi 1”, vì vậy nếu là bé gái thì các be mẹ cứ lùi 2 ngày để tổ chức nghi lễ đầy năm cho bé,
Ví dụ bé gái sinh ngày 13/04 Âm Lịch thì cúng thôi thôi cho bé vào ngày 11/04 Âm Lịch.
Cách tính ngày đầy năm cho bé trai
Theo quan niệm xưa, đối với bé trai các mẹ tính ngày làm lễ đầy năm cho trẻ theo ngày âm, sụt đi một ngày so với ngày sinh thật.
Ví dụ, trẻ sinh ngày mùng 13/04 âm lịch, các mẹ sẽ cúng cho bé vào ngày mùng 12/04 âm lịch.
Tuy nhiên, ngày nay, cách tính đầy năm đơn giản hơn, vào đúng ngày sinh bé (tính theo âm lịch) thì làm lễ cúng. Như vậy, nếu bé sinh ngày 13/04 âm lịch năm nay thì đúng ngày 13/04 âm lịch năm sau cúng đầy năm
Riêng đối với năm nhuận, có 2 tháng sát nhau (ví dụ có 2 tháng 4 âm lịch), bé trai sinh vào tháng 4 âm lịch đầu thì cúng đầy năm sẽ vào tháng 3 năm sau, nếu bé sinh vào tháng 4 âm lịch sau thì cúng đầy năm và tháng 4 âm lịch năm sau.
Vậy nên cúng tròn 1 tuổi vào buổi sáng hay chiều ?
Cúng đầy năm lúc mấy giờ được nhiều rất nhiều các bậc phụ huynh quan tâm và tìm hiểu
Trong các tài liệu về tử vi luôn đề cập rằng: ngày tốt không bằng giờ tốt, tháng tốt không bằng ngày tốt, năm tốt không bằng tháng tốt
Do đó tổ chức đầy năm sáng hay chiều không quan trọng, mà điều các ông bố bà mẹ cần chú ý chính là giờ nào tốt cho con.
Ba mẹ cúng đầy năm cho bé vào giờ không xung khắc mang con và cần phê chuẩn cả tính cát hung trong mỗi việc. Tuy nhiên để chính xác hơn, ba mẹ có thể lựa giờ theo cung hoàng đạo. Giờ theo cung hoàng đạo là giờ phải được mọi người dùng để tính toán giờ cúng viếng.
Nói đơn thuần hơn là ba mẹ chọn giờ cúng hợp tuổi với con. Ví dụ con tuổi Mẹo thì buộc phải mua giờ Hợi hoặc giờ Mùi. Trên lịch sở hữu ghi rõ 6 giờ hoàng đạo mỗi ngày. Theo ấy bố mẹ có thể xác định giờ hoàng đạo cho con 1 cách dễ dàng. Gia đình có thể dựa vào Vòng Tam Hợp
Bài văn khấn cúng thôi nôi cho bé trai, bé gái đúng phong tục
Tại sao ba mẹ nên cúng thôi nôi cho bé?
Ngoài ý nghĩa là nghi thức cúng bái để báo với các thần linh đỡ đầu và ông bà gia tiên như đã nói ở trên thì nó còn có ý nghĩa để ba mẹ và mọi người thân cầu mong những điều tốt lành sẽ đến cho bé và cả gia đình.
Từ “thôi nôi” ở đây có nghĩa đen tức là trẻ không cần dùng nôi để nằm nữa mà chuyển sang ngủ ở giường như mọi người khác. Điều này có nghĩa bóng là bé đã bắt đầu lớn, có khả năng tồn tại độc lập và có thể trải qua các giai đoạn trong cuộc đời như những người bình thường khác.
Lễ đầy năm là gì?
Lễ đầy năm là lễ đánh đấu ngày sinh nhật đầu đời của con, mừng bé cưng tròn một tuổi. Khác với một bữa tiệc sinh nhật thông thường, đơn giản chỉ với hoa quả, bánh kem, lễ đầy năm theo truyền thống Việt Nam thông thường sẽ bao gồm mâm cúng 12 Mụ Bà và 3 Đức Ông. Dĩ nhiên, không thể thiếu mâm đồ chơi cho bé bốc, một thủ tục khá thú vị để ba mẹ “tiên đoán” tương lai sau này của con
Mâm lễ vật cúng tròn 1 tuổi cho bé đơn giản gồm những gì?
Theo tín ngưỡng dân gian và phong tục truyền thống, việc chuẩn bị đồ cúng tròn 1 tuổi đầy đủ, nghi lễ cúng chỉn chu sẽ mang phước lành đến cho đứa trẻ. Về cơ bản, khi cúng đầy năm cho trẻ, ngoài những mâm cúng trong nhà (ngoài mâm cúng tròn 1 tuổi, còn lại trong nhà có bao nhiêu bàn thờ thì đặt bấy nhiêu mâm) cũng sẽ có một mâm cúng ngoài sân.
Cũng tương tự mâm cúng ở lễ đầy tháng, trong mâm cúng tròn 1 tuổi không thể thiếu các lễ vật như chè, xôi, gà hoặc vịt luộc. Các lễ vật này dùng để cúng bà Mụ – Ông Mụ theo tín ngưỡng dân gian.
Bên cạnh đó, một số gia đình với mong muốn con cái sau này sẽ đủ đầy ấm no nên bày biện thêm cả heo quay. Đi cùng với một con lợn quay còn có thêm các lễ vật được tính theo số lẻ, chẳng hạn: 5 bát cháo nhỏ, 1 tô cháo lớn, 1 dĩa thịt luộc hoặc lòng lợn, 1 dĩa rau sống, 1 dĩa trái cây, 1 ly rượu trắng, 1 tách trà. Cùng với đó còn phải kể thêm các dụng cụ khác như nhang, đèn và một con dao cắm trên mình con lợn quay.
Tất cả những lễ vật này dùng để cúng đất đai diên địa, thổ công thổ chủ nên nhất thiết phải được đặt ở ngoài sân, nơi ra vào của người trong gia đình và luôn quay đầu mâm cúng hướng ra ngoài.
Sau khi chuẩn bị đầy đủ các lễ vật, người lớn trong nhà sẽ thực hiện cách cúng đầy năm cho trẻ như sau:
Cúng ngoài sân (Người lớn trong nhà thắp nhang, bái lạy và đọc lời khấn): “Hôm nay, ngày (mùng)… tháng… (âm lịch), gia đình cháu (nêu họ tên)… bày làm mâm lễ vật, trước cung thỉnh đất đai diên địa, thổ công thổ chủ trước về chứng minh nhận lễ mừng cho cháu (… ) tròn một năm tuổi, sau tiếp tục phù trợ cho cháu (tên… ) khỏe mạnh, chóng lớn, ngoan hiền, phù trợ cho gia đình luôn ấm no, hạnh phúc… “.
Mâm cúng trong nhà
Theo nghi lễ truyền thống, mâm cúng trong nhà dùng để cúng 3 vị: Thành Hoàng bổn cảnh; Cửu Huyền thất tổ và ông bà. Như vậy, theo tục thờ cúng của người Việt, tương ứng bao nhiêu bàn thờ trong nhà sẽ có bấy nhiêu mâm cúng được bày biện. Các vật phẩm trong mâm cúng có thể được dùng theo tập quán của mỗi vùng miền khác nhau.
Trên bộ ván hoặc bộ vạt sẽ có 12 chén chè, xôi để dùng mời 12 bà Mụ; 1 con gà hoặc vịt luộc với 3 chén cháo nhỏ cùng 1 tô cháo lớn dùng để mời 3 ông Mụ.
Cúng ở các bàn thờ Phật, tổ tiên, ông Địa ông Thần Tài và ông Táo: Nghi thức này thực hiện giống nghi thức trên với lời khấn tương tự, chỉ thay đổi danh xưng các vị cần khấn cầu cho phải phép.
Mâm đồ cho bé bốc thôi nôi gồm những món gì?
Sau khi cúng xong, ba mẹ sẽ bày một mâm gồm đồ chơi cho bé và những vật dụng để cho bé “bốc”. Nhiều người tin rằng, sự lựa chọn của bé sẽ “hé mở” phần nào nghề nghiệp trong tương lai. Nếu như trước đây, mâm đồ cho bé bốc chỉ đơn giản với những thứ như: Xôi, bút viết, tập, gương, lược, kéo, đất; hiện nay, mâm bốc đã đa dạng hơn với nhiều món ra dáng “công nghệ” hiện đại: Máy tính, laptop, điện thoại…, bất cứ thứ gì bạn có thể nghĩ ra cho một ngành nghề nào đó.
Hướng dẫn chuẩn bị mâm cúng tròn 1 tuổi bằng đồ chay theo phật giáo
Ngày nay, nhiều gia đình lựa chọn cúng tròn 1 tuổi bằng đồ chay để buổi lễ diễn ra nhẹ nhàng và thanh đạm hơn. Tuy nhiên dù cúng chay hay mặn, cha mẹ vẫn cần chuẩn bị đầy đủ lễ vật các mâm để dâng lên Đức Phật, các vị thần linh và ông bà tiên tổ.
Nhiều gia đình muốn cúng đầy năm bằng đồ chay để buổi lễ diễn ra nhẹ nhàng và thanh đạm hơn, tránh sát sanh, để lại phước đức cho con cháu. Dù cúng đồ chay hay đồ mặn thì gia đình cũng phải chuẩn bị lễ vật đầy đủ. Các mâm cúng có tươm tất mới thể hiện tấm lòng thành của cha mẹ đối với sự phù hộ độ trì của các đấng thần linh, tiên tổ dành cho bé.
Một mâm cúng tròn 1 tuổi chay sẽ bao gồm các lễ vật sau:
12 chè chè và 1 chén chè lớn hơn (theo truyền thống của mỗi vùng miền mà có những nơi cúng chè đậu trắng trong lễ tròn 1 tuổi bé trai, còn cúng chè trôi nước trong lễ tròn 1 tuổi bé gái)
12 đĩa xôi và 1 đĩa xôi lớn hơn
1 đĩa ngũ quả
Hoa tươi
Trầu cau
Giấy cúng và 1 bộ đồ nam (nữ) thể có ghi tên và ngày tháng năm sinh của bé (Những thứ này cúng xong sẽ hóa để giải hạn cho bé)
12 đôi hài Phụng dâng lên 12 Mụ Bà
Ngoài ra cần chuẩn bị nhang, đèn cầy, trà và rượu.
Việc chuẩn bị các lễ vật chay nghe có vẻ đơn giản nhưng cũng mất rất nhiều thời gian, đặc biệt là khâu nấu xôi chè. Do đó, các gia đình có thể tìm đến các dịch vụ nấu đồ cúng đầy năm chất lượng để mua đồ cúng, vừa tiết kiệm thời gian vừa có lễ vật chất lượng và đẹp mắt
Cách bày mâm lễ vật cúng tròn 1 tuổi cho bé trai bé gái đơn giản
Đầu tiên thì các lễ vật sẽ được xếp theo một nguyên tắc chung là “đông bình tây quả”. Theo đó thì bình hoa dùng để cúng sẽ được đặt ở phía đông của bàn thờ chính trong nhà, các món lễ vật khác sẽ được xếp về hướng tây.
Trên mỗi mâm cúng, Người nhà của bé sẽ đặt các lễ vật có hình dáng cao, dài như hương, bình hoa… vào bên trong mâm cúng. Tùy theo hình dạng bàn cúng mà sắp các lễ vật còn lại theo cách phù hợp. Nếu là bàn tròn thì ta nên xếp các lễ vật như gà luộc, trầu cau… ở chính giữa rồi xếp các lễ vật theo bộ 12 ở xung quanh. Có thể xếp xen kẽ xôi và chè cho đẹp mắt hơn. Nếu dùng bàn dài để cúng thì ta sẽ xếp các đĩa xôi và chè theo hàng dọc.
Cách cúng tròn 1 tuổi cho bé gái cũng quy định gà luộc phải được xếp ngẩng đầu lên trên, xôi cúng cũng có thể ép theo khuôn cho đẹp mắt. Mâm cúng phải được xếp thật cân đối, càng cân đối thì càng thể hiện lòng thành và đem lại nhiều may mắn. Các nghi thức cần thực hiện trong lễ tròn 1 tuổi cho trẻ
Nghi thức chọn nghề cho trẻ ở lễ cúng đầy năm
Sau khi thực hiện các nghi thức cúng xong, người nhà sẽ bày ra mâm những vật dụng như kéo, lược, gương, bút, sổ tay… để bé bốc.
Nếu bé bốc trúng đồ vật nào dự đoán tương lai bé sẽ theo nghề đó như quan niệm của dân gian. Ví dụ: bé bốc kéo, tương lai bé sẽ là thợ hớt tóc chẳng hạn…
Sau khi trẻ lựa chọn cho mình nghề nghiệp trong tương lai thì ông bà, họ hàng hai bên nội ngoại và khách mời người đến chúc phúc, tặng quà và lì xì cho bé để chúc bé hay ăn chóng lớn và khỏe mạnh.
Nghi lễ mừng tuổi ở buổi lễ cúng thôi nôi
Tùy theo điều kiện của mỗi gia đình mà nghi thức này được thực hiện hay không? Tuy nhiên, điều quan trọng nhất của nghi thức này đó chính là mở đầu cho mọi điều tốt đẹp mà sau này bé sẽ được thụ hưởng. Vì thế, vấn đề vật chất không nên đặt nặng. Sau tất cả những nghi thức này, gia đình và khách mời có thể cùng vào bàn và tiệc tùng mừng cho dấu mốc quan trọng của cháu bé.
Cách nấu chè đậu trắng cúng tròn 1 tuổi
Nguyên liệu:
Đậu trắng: 400g
Gạo nếp: 100g
Dừa khô nạo: 200g
Đường cát trắng: 500g
Bột nổi (baking soda): 1 muỗng cà phê
Bột năng: 1 muỗng cà phê
Lá dứa tươi: 3 – 4 lá
Thực hiện:
Bước 1: Vo sạch đậu trắng, loại bỏ hạt lép, hạt hư rồi ngâm qua đêm.
Bước 2: Vớt đậu ra rổ để ráo nước. Cho đậu vào luộc trong vòng 20 phút đến khi hạt đậu chín mềm thì thêm đường. Tiếp tục đun nhỏ lửa khoảng 15 phút cho đường thấm vào đậu. Chị em lưu ý không nên cho đường vào lúc đậu còn cứng, đường sẽ bao quanh làm hạt đậu bị sượng.
Bước 3: Đổ nước ấm vào chén đựng dừa khô, dùng tay nhào dừa trong vài phút rồi dùng khăn mỏng vắt lấy nước cốt. Cho vào chén nước cốt dừa 4 muỗng cà phê bột năng, 2 muỗng cà phê đường, ½ muỗng cà phê muối. Sau đó bắc lên bếp khuấy đều đến khi nước dừa mịn thì tắt bếp.
Bước 4: Gạo nếp vo sạch, đổ nước ngập mặt gạo đem nấu chín hơi nhão. Sau khi chín cho lá dứa vào nấu trong vài phút để dậy mùi thơm. Tiếp theo, cho nếp chín trộn chung với phần đậu trắng đã rim đường. Mẹ lưu ý trộn đều tay nhưng cần nhẹ nhàng, tránh làm đậu bị nát. Để chè có vị ngọt thanh, chị em có thể nêm một lượng nhỏ muối.
Bước 5: Múc chè ra chén, thêm nước cốt đường là mẹ đã hoàn thành công đoạn cuối nấu món chè đậu trắng.
Thôi Nôi là một nghi lễ rất ý nghĩa, mang nét đẹp của tín ngưỡng văn hóa dân gian cần được nhìn nhận và gìn giữ dưới những góc độ nhân bản.
Những biến dạng méo mó của nghi lễ này theo các giá trị vật chất sẽ làm mai một dần nét đẹp đáng trân quý này. Do đó, hơn ai hết, chính các bậc sinh thành phải là những người trước hết có được sự nhìn nhận đúng đắn ý nghĩa ngày đầy năm của con mình.