Theo tục cổ truyền của người Việt, vào ngày 23 tháng Chạp hàng năm, các gia đình sẽ chuẩn bị mâm lễ dâng cúng ông Công ông Táo về chầu trời để bẩm báo với Ngọc Hoàng về công, tội của mỗi người, mỗi gia đình. Chính vì thế, văn khấn cúng ông Công ông Táo rất được người Việt coi trọng và không thẻ thiếu vào dịp cuối năm.
Nguồn gốc và ý nghĩa của tục cúng ông Công ông Táo
Trong dân gian có rất nhiều sự tích về ông Công ông Táo. Tuy nhiên. được truyền miệng nhiều hơn cả chính là câu chuyện vợ chồng Thị Nhi và Trọng Cao. Truyện kể rằng, có hai vợ chồng nghèo khổ nọ, sau một mùa làm ăn thất bát, người chồng bỏ đi làm ăn biền biệt mấy năm không về. Người vợ nghĩ chồng mình đã mất, liền để tang và sau đó kết duyên với một người khác.
Một ngày kia, người chồng cũ trở về, hai người nhận ra nhau sau khoảng thời gian cách biệt, họ ôm lấy nhau và khóc. Cùng lúc này, người chồng mới đi làm đồng nhà định lấy tro bón ruộng, sợ điều tai tiếng, người vợ giấu chồng cũ ở trong đống rơm. Người chồng mới không thấy tro bón liền đốt rơm lấy tro, vô tình giết người chồng cũ. Thấy vậy, người vợ thương xót nhảy vào lửa chết cùng. Người chồng mới cũng theo vậy mà nhảy vào lửa theo. Thấy cả ba người sống tình nghĩa, Ngọc Hoàng thương xót phong cho họ làm Vua Bếp để được gần nhau mãi mãi. Trong đó, người chồng mới là Thổ Công làm công việc trông nom bếp núc, người chồng cũ làm Thổ Địa giữ nhiệm vụ trông coi nhà cửa, còn người vợ là Thổ Kỳ, trông coi việc chợ búa.
Chính vì vậy, hàng năm vào ngày 23 tháng chạp, những gia đình Việt thường làm mâm cơm, lễ vật dâng cúng ông Công ông Táo về chầu trời tâu bẩm với Ngọc Hoàng về những điều diễn ra ở nhân gian trong một năm đã qua. Không những vậy, đây còn là dịp để nhân dân ta tỏ lòng biết ơn đến các vị thần đã ban lửa, mang lại ấm no hạnh phúc cho mỗi gia đình. Đồng thời, cũng là lúc để mỗi gia đình đoàn tụ bên mâm cơm- lưu lại nét đẹp truyền thống của dân tộc Việt Nam.
Lễ vật chuẩn bị cúng ông Công ông Táo
Truyền thuyết kể rằng, cứ vào 23 tháng Chạp hàng năm, Táo quân lại cưỡi cá chép hóa rồng lên Thiên đình báo cáo với Ngọc Hoàng tất cả những việc làm làm con người đã làm trong năm qua để thưởng phạt phân minh cho tất cả. Đến đêm giao thừa, Táo quân mới trở lại trần gian để tiếp tục công việc trông coi bếp lửa gia đình. Bởi vậy, cá chép là vật cúng mỗi dịp Tết ông Công ông Táo. Thông thường, người dân sẽ chuẩn bị 2 đến 3 cá chép sống, thả trong chậu nước cúng cùng các đồ lễ khác. Sau khi việc dâng lễ hoàn thành sẽ ” phóng sinh” ở ao hồ sông suối nghĩa là đưa ông Táo về Trời.
Lễ vật cúng ông Công ông Táo cần được chuẩn bị và tiến hành với lòng thành kính, sự kính cẩn, biết ơn của gia chủ đối với các vị Thần. Lễ vật gồm có:
– Một chiếc lọng màu đỏ có diềm vàng để che nắng che mưa.
– Một chiếc bàn đủ lớn để đặt mâm lễ, mặt bàn được trải tấm vải đỏ sang trọng ngay ngắn.
– Một miếng vải đỏ dài trải dưới đất như miếng thảm đỏ để đưa tiễn Thần Táo Quân.
– Một mâm lễ gồm Gà trống trắng, xôi đỏ. Ba chén rượu ba màu đỏ, trắng, vàng. Ba chén trà ba loại mùi vị khác nhau. Màu đỏ mang lại vận khí tốt. Màu trắng mang lại tài lộc. Màu vàng mang lại sự bình an.
– Ngoài ra mâm lễ mặn có thể thêm các món sơn hào hải vị khác tuỳ theo điều kiện từng gia đình.
– Một mâm hoa quả ” ngũ quả” đầy đặn đẹp mắt, trên mâm quả có cài 9 bông hoa đồng tiền màu đỏ.
– Ba bộ quần áo, mũ, giày cho ba vị thần. Gồm: Màu đỏ cho thần Thổ Công Táo Quân. Màu vàng cho Thổ Thần Thổ Địa. Màu trắng, cho thần Thổ Kỳ.
– Vàng thuyền, vàng thỏi, vàng lá cho ba vị mỗi vị 99 thuyền, 99 thỏi, 99 lá.
* Lưu ý: không đốt tiền âm phủ vì họ là thần tiên, họ không phải là vong hồn nên nếu đốt tiền âm phủ họ sẽ không nhận.
– Cá chép 3 con, nếu mua được ba con ba màu, đỏ, vàng, trắng là tốt nhất.
– 9 cây cây nến đỏ.
Sau khi đã chuẩn bị đầy đủ lễ nghi cần thiết, gia chủ sửa soạn tinh tươm trước khi làm lễ dâng hương.
Nghi lễ tiến hành:
Mâm lễ đặt ngoài trời giữa sân hoặc nếu ở chung cư thì giữa nhà, mâm lễ đặt ở hướng Nam, nghĩa là ta quay mặt về hướng Nam mà hành lễ.
Lễ thắp hương thường diễn ra trước 12h ngày 23 tháng Chạp. Khi dâng cúng, gia chủ cần thắp 9 nén hương, kính lễ 9 lần, lễ xong đi lùi 3 bước thì mới được quay lưng.
Khi hương cháy được 1/3, gia chủ có thể đem vàng mã đi hóa cho các vị Thần. Sau khi hóa xong thì gói tro vào một tờ giấy đỏ sạch sẽ rồi mang cá và tro đi thả sông, suối, hay hồ nước có dòng chảy lưu thông. Không nên thả ở những hồ nước bẩn, ao tù.
Nên sử dụng nhang (hương) thảo mộc để đảm bảo sức khỏe người thân và gia đình
* Lưu ý:
1- Hướng Bắc là làm lễ thờ Thượng Đế, Ngũ Đế.
2- Hướng tây bắc là làm lễ thờ các vị Đại Tiên
3- Hướng Đông là làm lễ cúng các vị Thiên tử là Vua hoặc các vị Thánh.
4- Hướng Nam là làm lễ thờ các vị Thần linh.
5- Hướng Tây là làm lễ thờ Phật.
6- Hướng Đông Nam là hướng của Người.
7- Hướng Đông Bắc là hướng của Quỷ.
8- Hướng Tây Nam là hướng của Ma vong.
Nên cúng ông Công ông Táo ở đâu ?
Theo dân gian, nơi cúng ông Công ông Táo tốt nhất là đặt trong khu bếp của căn nhà. Khi thực hiên dâng lễ, nên bật bếp để tạo không khí ấm cúng bởi người ta cho rằng, làm như vậy cả năm gia đình sẽ ấm no hạnh phúc.
Ngày nay, tùy vào điều kiện mỗi gia đình mà lựa chọn vị trí cúng các vị Thần ở những vị trí khác nhau. Sẽ có gia đình lập bàn thờ riêng biệt cho Táo Quân, cũng có gia đình dâng lễ tại bàn thờ gia tiên. Hoặc cũng có thể làm mâm cúng tại bàn riêng bên ngoài sân, hành lang, hay giữa phòng khách của căn nhà. Trên bàn cúng phải trải vải đỏ.
Văn khấn cúng ông Công ông Táo
Nam mô a di đà Phật! (3 lần) Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương Con kính lạy Ngài đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân. Tín chủ (chúng) con là: …………… Hôm nay, ngày 23 tháng Chạp tín chủ chúng con thành tâm sắp sửa hương hoa phẩm luật, xiêm hài áo mũ, kính dâng tôn thần. Thắp nén tâm hương tín chủ con thành tâm kính bái. Chúng con kính mời ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân hiển linh trước án hưởng thụ lễ vật. Cúi xin Tôn thần gia ân xá tội cho mọi lỗi lầm trong năm qua gia chủ chúng con sai phạm. Xin Tôn thần ban phước lộc, phù hộ toàn gia chúng con, trai gái, già trẻ sức khỏe dồi dào, an khang thịnh vượng, vạn sự tốt lành. Chúng con lễ bạc tâm thành, kính lễ cầu xin, mong Tôn thần phù hộ độ trì. Nam mô A di đà Phật! (3 lần)
Sớ tiễn ông Công ông Táo
Thường được viết vào giấy đỏ hoặc vàng
Kính lạy Thượng Đế. Kính lạy Ngũ Đế. Đông phương Thanh Đế, Nam phương Xích Đế, Tây phương Bạch Đế, Bắc phương Hắc Đế, Trung ương Hoàng Đế. Kính lạy các vị đại tiên. Kính lạy: Thượng đàm thần tướng thiên thiên tướng. Trung đàm thần tướng thiên thiên binh. Hạ đàm thần tướng thiên thiên mã. Kính lạy sơn thần, long thần, thổ địa, thổ công táo quân, thổ kỳ, thần tài hạ đàn chứng giám Hôm nay là ngày 23 tháng chạp năm…. Là ngày thần Táo quân về trời tấu sớ. Tín chủ con tên là… sinh ngày… tháng… năm… nguyên quán… địa chỉ thường trú… với tấm lòng thành kính con xin sửa soạn lễ vật, cùng sơn hào hải vị, tiền vàng, nhang đăng thỉnh cầu kính mời Thượng Đế, Ngũ Đế, các vị Đại Tiên, các vị Thần Tướng, Thiên Tướng, Thiên Binh, Thiên Mã, cùng chư vị thần tiên trên trời dưới đất, chứng giám cho con được làm lễ tiễn thần Thổ Công Táo Quân về trời tấu sớ lên Ngọc Hoàng Đại Đế. Kính lạy Sơn Thần, Long Thần, Thổ thần thổ địa, thổ công táo quân, thổ kỳ hạ đàn chứng lễ. Trong năm qua nhờ ân phúc của Thượng Đế, Ngũ Đế, các vị Đại Tiên và các Ngài mà chúng con được mạnh khoẻ, hạnh phúc, vận khí hanh thông mọi việc đều như ý. Nay con làm lễ với tấm lòng thành kính biết ơn và xin được tiễn chư ngài về trời tấu xin Thượng Đế, Ngũ Đế, cùng chư vị Thần Tiên, toàn gia quyến chúng con xin vô cùng cảm tạ ân đức của Thượng Đế cùng chư ngài đã che chở cho chúng con trong suốt năm qua. Nay kính mong Thần Táo Quân gợi ý lên Tam Thanh Ngọc Hoàng Đại Đế cầu xin Thượng Đế khai ân minh xét để sang năm mới Canh Tý 2020, đất nước con được thái bình, quê hương con được giàu đẹp, gia tộc và gia đình con luôn được mạnh khoẻ hạnh phúc, an khang thịnh vượng, vận khí hanh thông, vạn sự như ý. Con cầu xin Thượng Đế, Ngũ Đế các vị Đại Tiên, cùng chư ngài chứng giám cho tấm lòng thành kính của chúng con. Kính chúc Thượng Đế, Ngũ Đế, các vị Đại Tiên cùng chư ngài thiên thiên tuế. Con xin tỏ lòng biết ơn và xin đa tạ. Con xin đa tạ, con xin đa tạ, con xin đa tạ!
Lễ quan soái rút chân hương trước lễ cúng ông Công ông Taó
Bát hương được ví như sợi dây gắn kết âm dương, là biểu hiện tâm linh trên bàn thờ của mỗi gia đình Việt. Đó là cả một nền văn hóa, phong tục tập quán thờ cúng tổ tiên được truyền từ đời này sang đời khác, thể hiện lòng thành kính, biết ơn của con cháu đối với tổ tiên và các vị thần.
Hàng năm, vào dịp 23 tháng Chạp, lễ quan sái được thực hiện trước khi dâng lễ cúng ông Công ông Táo. Người được lựa chọn thực hiện cần phải chỉn chu, sạch sẽ, thực hiện nghi lễ với sự thành kính, thật tâm. Trước khi tiến hành, gia chủ phải thắp một nén hương xin phép, sau đó rút từng chân hương và chỉ để lại một vài chân hương đẹp nhất (lưu ý: chỉ để lại số chân hương lẻ)
Số chân hương sau khi rút cần được hóa tro và đổ vào gốc cây hoặc xuống sông. Việc tiến hành tuyệt đối phải giữ yên tĩnh, không xê dịch, di chuyển bát hương.
* Các bước tiến hành bốc bát hương
Lau rửa sạch bát hương bằng nước muối rượu gừng có pha chút nước hoa hay thả vào mấy cánh hoa hồng cho thơm. Nước đã dùng đổ ra trước sân hay vẩy chung quanh nhà, không đổ xuống cống.
Dùng tro đốt bằng rơm nếp (hay trấu), không nên cho cát vì cát nặng.
Rửa tay sạch sẽ, lần lượt bốc bát hương. Nên bốc lần lượt từng nắm cốt vào bát. Bốc xong để riêng từng vị trí, tránh nhầm lẫn. Nếu sợ nhầm, có thể viết giấy dán bên ngoài, đến khi đưa lên ban thờ cần bỏ ra.
Đặt bát hương lên ban thờ. Bát hương thần linh ở giữa, bát hương bà cô ở tay trái từ trong nhìn ra, bát hương gia tiên bên tay phải.
Lễ gồm có hoa tươi, quả tươi, nước sạch bày lên bàn thờ. Tất cả đặt ở phía trước hay bên cạnh bát hương.
Đọc kinh và thắp hương.
chuyên sản xuất và phân phối các dòng nhang sạch hoàn toàn từ thảo mộc thiên nhiên, không tẩm ướp hóa chất độc hại, ít khói, an toàn cho trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai, người cao tuổi. Với hai dòng sản phẩm: Nhang Quế và Nhang Khuynh Diệp, giúp xua đuổi côn trùng, hương thơm dễ chịu, không gây cay mắt, đem lại một trải nghiệm An Toàn sức khỏe_ An Tâm tiêu dùng
Mọi chi tiết xin liên hệ:
CÔNG TY CỔ PHẦN AVE GROUP
HOTLINE: 03.6333.6333
Địa chỉ sản xuất: Làng nghề Nhang Hương – Tùng Lộc – Can Lộc – Hà Tĩnh
Địa chỉ: 230 – Ngô Thì Nhậm, phường Trung Đô, thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An
Fanpage: https://www.facebook.com/nhangsachanan/