Cô Bơ vốn là con Thủy Tề ở dưới Thoải Cung , được phong là Thoải Cung Công Chúa, giá ngự vào ra trong Cung Quảng Hàn. Có người còn nói rằng, Cô Bơ là con gái vua Long Vương rất xinh đẹp nết na nên được Đức Vương Mẫu (có người cho rằng đó là Mẫu Cửu Trùng Thiên) cho theo hầu cận, chầu chực trong cung cấm. Sau này Cô Bơ Thoải giáng sinh vào thời Lê Trung Hưng, tương truyền sự tích như sau: Đức Thái Bà nằm mộng thấy có người con gái xinh đẹp, dáng ngọc thướt tha, tóc mượt mắt sáng, má hồng, môi đỏ, cổ cao ba ngấn, mặc áo trắng đến trước sập nằm dâng lên người một viên minh châu rồi nói rằng mình vốn là Thủy Cung Tiên Nữ, nay vâng lệnh cao minh lên phàm trần đầu thai vào nhà đó, sau này để giúp vua giúp nước, thì Thái Bà thụ thai.
Ai hữu sự đến kêu van cửa cô đều được như ý nên danh tiếng cô vang lừng khắp nơi. Khi cô giáng vào ai, dù già hay trẻ thì sắc mặt đều trở nên hồng hào tươi tốt, đẹp đẽ lạ thường. Khi cô ngự đồng, cô thường mặc áo trắng, đầu đội khăn đóng (khăn vành dây) có thắt lét trắng (có khi dùng thắt dải lưng hồng) rồi cô cầm đôi mái chèo, bẻ lái dạo chơi khắp nơi. Lúc chèo thuyền có khi có còn khoác thêm chiếc áo choàng trắng, trên khăn có cài ba nén hương, bên hông có dắt tiền đò, rồi khi chèo thuyền xong, cô lại cầm dải lụa để đi đo gió đo nước đo mây. Lúc cô an tọa người ta thường xin cô thuốc để trị bệnh, vậy nên Cô Bơ ngự về thường hay làm phép “thần phù” để ban thuốc chữa bệnh.
Nhang thơm một triện,trống điểm ba hồi Đệ tử con, dâng bản văn mời Dẫn sự tích thoải cung công chúa Tiền duyên sinh ở: thượng giới tiên cung Biến hóa lên về Động Đình trung Thác sinh xuống, con vua thoải tộc Điềm trời giáng phúc, thoang thoảng đưa hương Mãn nguyệt liền, hoa nở phi phương Da tựa tuyết ánh hường tươi tốt Hoa cười ngọc thốt, nét ngọc đoan trang Áo trắng hoa, chỉnh triện dung nhan Tươi vẻ ngọc diện càng tươi sáng Tóc mây hương thoảng, da trắng lạ lùng Điểm yên chi, má đỏ hồng hồng Đôi mắt phượng lóng la lóng lánh Tai đeo vàng cánh chân dận hài hoa Điệu lưng ong dáng ngọc thướt tha Chuỗi tràng mạng kim sa đài các Mỗi ngày một khác, vẻ đẹp quá ưa Áo bạch bào phơn phớt hương đưa Chiếc lồng cổ hây hây xạ nức Động lòng quân tử trạnh dạ văn nhân Nói về tài cô tài vẹn mười phân Nói về sắc mười phần nhan sắc Áo hoa quần trắng, tóc phượng lưng ong Chỉnh chiện thay nhan sắc não nùng Vịnh thơ phú ngân nga đàn hát Phấn nhồi má hạc, sáp điểm mày ngài Cô mặc áo màu phơn phớt lòng trai Hài mỏ phượng khoan thai chân bước Đàn cầm thánh thót dạo khúc năm cung Văng vẳng nghe tiếng nhạc lạ lùng Điểm đót nhẹ giục lòng quân tử Ba ngàn tiên nữ trăm ả theo hầu Người vui mừng sắm sửa trầu cau Kẻ hầu hạ nâng khăn sửa túi Éo le cô nhiều lỗi cách điệu trăm phần Người thanh tân nết cũng thanh tân Người lịch sự thêm càng lịch sự Hằng Nga tiên tử cung quế Quảng Hàn Vấn khăn chầu áo ngự điểm trang Lược ngà chải, gương loan điểm đót Khăn hồng chau chuốt chuỗi ngọc lưu ly Vẻ thướt tha tính nết nhu mỳ So mọi vẻ cầm kỳ thi họa Truyền chim nhắn cá trăm sự đinh ninh Gẩy đàn ca tang tính tang tình Tiếng thánh thót giọng loan to nhỏ Phỉ lòng trăng gió hội ngộ bạn tiên Chốn Ba Bông cảnh sắc thiên nhiên Non nọ nước ấy miền sơn thuỷ Ấy mong tri kỷ gió lạnh sương rơi Khen trăng già sao khéo trêu ngươi Tiên thượng giới, bạn người hạ giới Hoa đào còn đợi, sao thấy gió đông Đợi rồi mong nào đã phỉ lòng Riêng chỉ đẻ tấc lòng bối rối Gió trăng đã trải quý tộc thiết tha Bỗng hay đâu non nước la đà Cánh chim nhạn cao xa bay bổng.