Top 6 # Ý Nghĩa Cúng Ngũ Quả Xem Nhiều Nhất, Mới Nhất 5/2023 # Top Trend

Mâm ngũ quả là loại mâm lễ vật thường có năm loại quả khác nhau, số năm thể hiện ước muốn đạt ngũ phúc lâm môn, cụ thể là Phú, Quý, Thọ, Khang, Ninh. Còn theo phong thủy truyền thống năm loại quả này sẽ có năm màu sắc khác nhau tượng trưng cho nguồn của cải năm phương mà con cháu muốn dâng lên kính dâng tổ tiên cũng như các vị thần linh. Mâm ngũ quả thường bắt gặp trong các dịp cúng kị, tết cổ truyền, cúng tổ tiên, cúng Mụ, Cúng thần, cúng dinh cô …Từng vùng miền với loại thổ nhưỡng khí hậu đặc trưng riêng, sản vật riêng và quan niệm mà người ta chọn các loại quả thích hợp đẹp nhất, ngon nhất để bày cúng.

PHONG TỤC CÚNG NGŨ QUẢ TỪNG VÙNG MIỀN

NGƯỜI MIỀN BẮC

Người Miền Bắc quan niệm rằng việc bày mâm ngũ quả phải theo thuyết Ngũ hành trong văn hóa phương Đông là vạn vật dung hòa cùng trời đất. Thổ thì màu vàng, Hỏa thì màu đỏ, Thủy sẽ là màu đen, Mộc thì màu xanh, Kim là màu trắng. Do đó, thông thường mâm ngũ quả ngày Tết ở miền Bắc có 5 loại quả là chuối xanh, quýt, hồng, bưởi đào.

 Mâm quả truyền thống thường được bày trí : Quả Chuối ở dưới cùng, đỡ lấy toàn bộ các loại quả khác. Chính giữa là quả bưởi hoặc phật thủ vàng. Các loại quả bày xung quanh. Những chỗ còn trống cài xen kẽ táo xanh, quýt vàng hoặc những quả ớt chín đỏ. Do hoa quả, trái cây ngày càng đa dạng nên mâm ngũ quả ngày càng phong phú hơn, người ta cũng không câu nệ cứng nhắc “ngũ quả” nữa mà có thể là bát, cửu, thập quả, thêm chùm nho mọng, thêm táo xanh, ớt đỏ, hồng xiêm… Dù bày biện nhiều loại quả hơn nhưng người ta vẫn gọi là “mâm ngũ quả”.

MÂM NGŨ QUẢ MIỀN TRUNG

Cuộc sống nghèo khó phải đối mặt với nhiều thiên tai, khí hậu khắc nghiệt nên đối với họ không câu nệ hình thức, có gì cúng nấy nên tùy mỗi nhà có loại quả gì thì họ sẽ bày trong mâm ngũ quả loại quả đó. Thông thường mâm ngủ quả miền Trung có mãng cầu, quýt, quả sung, dưa hấu, chuối …

MÂM NGŨ QUẢ MIỀN NAM

Người miền Nam bày mâm ngũ quả theo mong muốn “Cầu sung vừa đủ xài” ước mong năm mới đủ đầy, sung túc, tương ứng với 5 loại quả: Mãng cầu, sung, dừa, đu đủ, xoài. Ngoài ra, còn có thêm quả thơm (dứa) với mong muốn con cháu đầy nhà và một cặp dưa hấu xanh vỏ đỏ lòng để cầu may mắn.Và theo quan niệm của người miền Nam thì trong mâm ngũ quả không bày những quả này bởi phát âm của loại quả đó mang ý nghĩa không tốt như quả chuối, lê, cam, quýt.

Mâm ngũ quả ngày Tết là nét văn hóa đặc trưng của người Việt, dù có khác nhau giữa các vùng miền nhưng trên hết đều thể hiện sự thành kính hướng về nguồn cội, tổ tiên và ước mong một năm mới an khang, hạnh phúc và đủ đầy.

                                           

Mâm ngũ quả miền Nam cần gì?

Các loại trái cây trong mâm ngũ quả miền Nam mang ý nghĩa riêng nhưng đều thể hiện mong ước về ngũ phúc là phúc, lộc, thọ, an, ninh, và thể hiện tục lệ thờ cúng tổ tiên, ông bà bày tỏ lòng hiếu thảo, nhớ công ơn của thế hệ ông cha cho con cháu đời sau có cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Các loại trái cây thích hợp để bày trong mâm quả là:

Mãng cầu: Cầu nguyện.

Dừa: Đọc giống chữ “vừa “, không thiếu.

Đu đủ: Thịnh vượng, đủ đầy, no ấm.

Xoài: Đọc gần giống chữ xài,nghĩa là tiêu xài không thiếu thốn.

Sung: Ý nghĩa sung sướng, sung mãn, sức khỏe lẫn tiền bạc.

Thơm: Thơm tho, danh tiếng.

Dưa hấu, bưởi: Nhiều may mắn, thành đạt.

Thanh long: Tượng trưng cho rồng, con vật linh thiêng, quyền lực, thể hiện may mắn, thành công, tài lộc.

Phật thủ: Bàn tay phật che chở, bao bọc.

Đào: Thăng tiến.

Quất: Hạnh phúc.

Nho: Tượng trưng cho sự phong phú của cải vật chất, hóa giải điều xấu, đem lại may mắn và thành công.

Mâm ngũ quả miền Nam ngày tết

Mâm ngũ quả ngày tết miền Nam thể hiện mong ước “cầu sung vừa đủ xài ” là cầu sung túc vừa đủ thể hiện sự khiêm tốn, bình dị. Mỗi năm vào dịp tết, các gia đình miền Nam đều chuẩn bị, dọn dẹp nhà cửa, bàn thờ sạch sẽ để đón chào mùa Xuân đang đến.

Quan trọng không thể thiếu là mâm ngũ quả. Mâm ngũ quả miền Nam là một nét văn hóa ngày tết ăn sâu vào đời sống tinh thần của người Việt Nam. Mâm trái cây đầy đủ màu sắc trưng bày đẹp mắt, trang trọng thể hiện:

Lòng tôn kính với tổ tiên, với trời Phật, thần linh

Niềm tin tưởng nhiều may mắn, phúc lộc sẽ tới

Mang theo không khí ngày tết tươi vui, rộn ràng

Cách bày mâm ngũ quả miền Nam

Theo phong tục miền Nam cách trình bày mâm ngũ quả phù hợp mang lại nhiều phúc lành, bình an, tài lộc và đẹp mắt như sau:

Các loại trái cây tươi rửa sạch sẽ và để khô ráo chuẩn bị mâm cúng vừa đủ số lượng quả đã chuẩn bị.

Ngày tết gia đình miền Nam không thể thiếu dưa hấu. Dưa hấu được cắt phần đuôi để dưa hấu có thể đứng trên dĩa dễ dàng hơn. Người ta có thể khắc chữ mang ý nghĩa may mắn như phúc, lộc, vạn sự như ý lên dưa hấu, bưởi hay dừa để đẹp mắt và mong muốn được như chữ đã khắc.

Nếu không khắc chữ người ta dán giấy đỏ của người Trung Hoa lên dưa hấu hay bưởi, buộc nơ thêm phần đẹp cho mâm cúng. Đối với dưa hấu, người ta quan niệm cúng một cặp để cân xứng trên bàn thờ hay bàn tiếp khách,… cầu mong hạnh phúc đong đầy, may mắn. Tùy theo mỗi gia đình, ngoài cặp dưa hấu còn thêm dưa hoàng kim trong mâm ngũ quả vì tên đẹp, nhiều tiền vàng.

Phần mãng cầu, sung, dừa, đu đủ, xoài sắp xếp quy quy tắc như sau: Dừa, đu đủ có kích thước to đặt phía dưới, còn lại xoài, mãng cầu xếp xen kẽ, sung để phía trên cùng.

Đây là mâm cơ bản. Nhiều gia đình để tạo thêm màu sắc còn thêm Thanh long , dứa xen kẽ màu sắc, chùm nho cũng xếp trên cùng tạo hình sao cho như một tòa tháp nhỏ, quả lớn nặng phía dưới, quả nhỏ hơn phía trên.

Mâm ngũ quả miền Nam đẹp mắt khi sắp xếp các loại quả hài hòa phù hợp với mục đích lễ cúng. Cụ thể hơn về mâm ngũ quả cho từng dịp như sau:

Vào ngày tết, mâm ngũ quả được sắp xếp theo lời mong ước “cầu sung dừa đủ xài” thêm dứa, dưa hấu, thanh long,… đầy đủ màu sắc. Mâm quả lúc này có ý nghĩa an khang, thịnh vượng.

Trên dưa hấu, dừa điêu khắc chữ càng tăng thêm vẻ đẹp của ngày Tết mang lại màu sắc mùa Xuân hạnh phúc.

Mâm ngũ quả ngày cưới hỏi với mong ước hạnh phúc bền vững và sự tôn kính với ông bà tổ tiên cũng như báo cáo rằng con cháu trong gia đình cưới vợ hoặc cưới chồng. Nhiều gia đình kết trái cây thành hình tháp cao, hoặc cắt tỉa thành hình Long Phụng.

Mâm ngũ quả giản dị hay cầu kỳ tùy thuộc vào gia đình bạn. Tuy nhiên trong mâm luôn đầy đủ các loại quả tươi mới và trưng bày đẹp mắt, hài hòa, giữ gìn truyền thống tốt đẹp bao đời nay. Mâm ngũ quả miền Nam vừa tô điểm sắc màu cho không gian thêm sinh động, vừa mang niềm tin vào những lời cầu nguyện cho cuộc sống hạnh phúc hơn.

Mỗi dịp Tết đến xuân về, trên bàn thờ của mọi gia đình người Việt đều bày mâm ngũ quả cúng tổ tiên. Ngũ quả – thể hiện cho 5 vị Kim – Mộc – Thủy – Hỏa – Thổ, 5 yếu tố được cho là đã cấu thành nên vũ trũ trong quan niệm của Khổng giáo.

Mâm ngũ quả thường gồm 5 loại trái cây.

Tùy theo đặc điểm tự nhiên, phong tục tập quán và quan niệm của mỗi vùng mà có cách chọn các loại quả đặc trưng mang ý nghĩa riêng. Nếu căn cứ theo màu sắc trong triết lý phương Đông thì mâm ngũ quả phải có 5 loại quả với 5 màu khác nhau.

Với màu sắc rực rỡ, hình dáng độc đáo cùng những ý nghĩa sâu xa, mâm ngũ quả làm cho ngày Tết cổ truyền dân tộc thêm phần sinh động và thiêng liêng hơn.

Những quả chin đỏ đặt xung quanh. Những chỗ khuyết đặt xen kẽ quýt vàng, táo màu xanh hoặc những trái ớt đỏ mọng, hoàn thiện những nét trang trí cuối cùng.

Nơi khúc ruột miền Trung nghèo khó, đất đai vốn cằn cỗi, ít hoa trái, lại thêm thời gian Tết thường rơi vào mùa đông khắc nghiệt, và cả những hậu quả thiên tai để lại từ trước đó chưa dứt nên cây trái đặc sản địa phương rất hiếm. Người dân quê không quá câu nệ hình thức ý nghĩa của mâm ngũ quả, mà chủ yếu có gì cúng nấy, thành tâm dâng kính tổ tiên.

Mặt khác, người miền Trung do chịu sự giao thoa văn hóa 2 miền Bắc – Nam nên mâm ngũ quả vẫn bày biện đủ: chuối, mãng cầu, sung, dừa, đu đủ, xoài… Rất phong phú!

Mâm ngũ quả miền Nam Khác với người miền Bắc, người dân Nam Bộ có phần cầu kỳ hơn trong khâu chọn lựa những loại quả sẽ xuất hiện trong mâm ngũ quả cúng gia tiên. Do cách phát âm gần giống với từ “chúi” (thể hiện sự nguy khó) nên chuối là thứ quả không bao giờ xuất hiện. Cũng bởi câu nói: “Cam làm quýt chịu” nên người Nam không bày những trái cam óng ả vui mắt như người Bắc.

Mâm ngũ quả của người miền Nam thường có các loại trái:mãng cầu, dừa, đu đủ, xoài, sung (theo câu: “Cầu sung vừa đủ xài”), thêm chân đế là 3 trái thơm (dứa), thể hiện sự vững vàng. Đặc biệt, mâm ngũ quả của người miền Nam không thể thiếu cặp dưa hấu ruột đỏ vỏ xanh, tượng trưng cho lòng trung nghĩa và trinh tiết của người phương Nam.

Ngày nay, hoa trái ngày càng nhiều và phong phú. Vì vậy mâm ngũ quả theo đó mà có thể trở thành thập quả, tuy vậy, cái tên gọi:“ngũ quả” đã đi sâu vào tiềm thức, tâm linh người Việt bao đời. Mâm ngũ quả làm cho quang cảnh ngày Tết và không gian thờ cúng gia tiên thêm phần tươi vui, ấm áp và rực rỡ.

Nó thể hiện sinh động cho ý tưởng, triết lý – tín ngưỡng – thẩm mỹ ngày Tết. Tìm hiểu về mâm ngũ quả cũng là tìm hiểu về nguồn gốc, lịch sử, truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam.

Tuy mỗi miền mỗi khác nhưng mâm ngũ quả trên bàn thờ ngày Tết vẫn là nơi hội tụ của hồn quả, hương cây của nét văn hóa dân tộc và ý nguyện cầu hòa, an, đủ mà người dân Việt Nam gửi gắm.

Sưu tầm

Tết Nguyên đán 2018 đã đến gần, trong nhiều đồ vật trang trí nhà cửa thì các gia đình cũng chú trọng việc bày biện mâm ngũ quả ngày Tết.

Chia sẻ với PV báo Người Đưa Tin, nhà ngoại cảm Cung Hà- Phó Chủ nhiệm bộ môn Cận Tâm lý thuộc viện Nghiên cứu và Ứng dụng tiềm năng con người; Phó giám đốc trung tâm nghiên cứu và ứng dụng văn hóa Á Đông cho biết tùy vào điều kiện hoàn cảnh của mỗi gia đình, vùng miền mà các gia đình có cách bày biện, sắp xếp mâm ngũ quả khác nhau.

Cần đặc biệt lưu ý, số lượng phải là ngũ quả bởi theo quan niệm ngũ quả tượng trưng cho ngũ phúc: Phú – Qúy – Thọ – Khang – Ninh (tức giàu có- sang trọng – sống lâu – mạnh khỏe – an toàn), ngũ hành.

Cũng theo ông Cung Hà, cách bày biện mâm ngũ quả ngày Tết của ba miền khác nhau.

Mâm ngũ quả miền Bắc thường có 5 loại quả: Chuối, bưởi, đào, hồng, quýt. Cách trình bày mâm ngũ quả ngày Tết thường là nải chuối được đặt ở dưới cùng, ở giữa nải chuối để quả bưởi và xung quanh xếp xen kẽ quýt vàng, táo xanh, hồng vàng, ớt đỏ…

Mâm ngũ quả miền Trung chịu sự giao thoa văn hóa 2 miền Bắc – Nam nên mâm ngũ quả vẫn bày biện đủ các loại quả: Chuối, mãng cầu, sung, dừa, đu đủ, xoài…

Mâm ngũ quả miền Nam thường có các loại quả: Mãng cầu, dừa, đu đủ, xoài, sung (theo câu: “Cầu sung vừa đủ xài”).

Theo ông Cung Hà, tùy theo vùng miền khác nhau mà có các loại quả khác nhau, cũng không cứ phải tìm đủ loại quả. Nếu vườn cây có quả gì thì mang bài trí là quý nhất.

Mâm ngũ quả ngày Tết mang một ý nghĩa chung là thể hiện lòng thành kính, ước mong nhiều điều tốt lành trong năm mới. Vì thế, theo ông Cung Hà, mỗi một loại quả được bày biện trong ngày Tết mang ý nghĩa riêng.

+ Quả lê: Có vị ngọt thanh có ý nghĩa làm việc gì cũng suôn sẻ.

+ Quả lựu: Có nhiều hạt nên tượng trưng cho con đàn cháu đống.

+ Quả đào: Thể hiện sự thăng tiến.

+ Quả phật thủ: Giống như bàn tay đức Phật, luôn chở che cho con người.

+ Quả táo: Là phú quý.

+ Hồng, quýt: Tượng trưng cho sự thành đạt

+ Thanh long: Mang ý nghĩa của sự phát tài phát lộc.

+ Bưởi, dưa hấu: Hứa hẹn sự ngọt ngào, may mắn.

+ Nải chuối xanh: Hứng lấy may mắn, bao bọc và chở che

+ Quả trứng gà (hay Lê-ki-ma): Có ý nghĩa là lộc trời.

+ Sung: Gắn với biểu tượng sung mãn về sức khỏe và tiền bạc.

+ Đu đủ: Là thịnh vượng đủ đầy.

+ Xoài: Mong việc tiêu xài không thiếu thốn.